[vc_empty_space height=”250px”]

تاریخچه رقص باله

باله ریشه خود را در دوره رنسانس در سراسر ایتالیا و فرانسه پیدا کرد ، اگرچه به شکلی که امروز می شناسیم تکامل نیافته بود. در آن زمان برای انجام این رقص نه توتوس (دامن مخصوص باله) وجود داشت ، نه دمپایی باله و کارهای نمادین این رقص. بلکه ریشه در رقص های درباری داشت، بنابراین لباس مناسب رقص زنان در آن زمان ، لباس های رسمی که تا مچ پا پایین می آمدند بود. برخلاف اجراهای مدرن ، تماشاگران با پایان یافتن رقص به آنها می پیوستند.

رقص باله کم کم به فرانسه رسید و به نوعی اجرا تبدیل شد که برای اشراف اجرا می شد ، رقصی تأثیر گذار و با گفتار ، موسیقی ، ترانه و تعداد زیادی از حرکات فیزیکی

ترکیب می شد. باله به آهستگی در حال شکل گیری بود  و در اینجا بود که به یک رقص هنری واقعی تبدیل شد.

از آن زمان به بعد در سراسر جهان از روسیه گرفته تا آلمان گسترش یافت و به دلیل زیبایی ذاتی در همه جا مورد پسند بود. باله به درجات هنری جدیدی رسید و از فرهنگ های مختلفی تاثیر پذیرفت.

باله در ایران

تاریخ باله در ایران با شروع کلاس‌های مادام کرنلی که مهاجری از روسیه بود در ۱۳۰۷ و در تهران آغاز شد. پس از او دو مهاجر ارمنی تبار، به ترتیب مادام یلنا (اودیسیان) و سرکیس جانبازیان در سال‌های ۱۳۱۲ و ۱۳۱۷ کلاسهایی در تبریز و قزوین دایر کردند. هر چند نمایش باله پیش از انقلاب روسیه توسط روس‌ها در ایران بر روی صحنه برده شده بود ولی سه مهاجر نامبرده نقش اصلی و تعین‌کننده‌ای برای معرفی هنر باله به جامعه فرهنگی و هنری ایران داشتند. تلاش آنان باعث ایجاد مراکز آموزشی رقص باله در شهرهای بزرگ ایران مثل تبریز، قزوین و تهران و آشنائی ایرانیان با این هنر شد. بدین ترتیب، هنر باله در میان تمام کشورهای خاورمیانه (به استثنای جمهوری آذربایجان که در آن زمان بخشی از روسیه تزاری محسوب می‌شد) برای نخستین بار به ایران راه یافت

کلاس باله مادام یبنا در تهران،سال 1327

اولین گروه باله ایرانی

اولین سازمان حرفه‌ای رقص در ایران که ترکیبی از حرکات باله، رقص سنتی ایرانی و فولکلر را ارائه می‌کرد به نام استودیوی هنرهای باستانی ایران در دهه ۱۹۴۰ میلادی و به وسیلهٔ نیلا کرم-کوک به وجود آمد که اطلاعات وثیقی از فرهنگ‌های شرقی داشت و به عنوان کاردار فرهنگی سفارت آمریکا در تهران کار می‌کرد. گروهی که او ملهم از فرهنگ، ادبیات و آثار شعرای ایرانی پایه‌ریزی کرد جدا از به صحنه بردن برنامه‌های متفاوت در شهرهای مختلف ایران، برای اجرای برنامه به ترکیه، یونان، ایتالیا، لبنان، هند و… سفر کرد.این گروه تا سال ۱۳۳۲ فعالیت می‌کرد.

پایه گذاری یک سازمان باله ملی در ایران

در طول دهه ۱۳۳۰ وزارت فرهنگ و هنر ایران با الهام از کشورهای اروپائی تصمیم به ایجاد یک کمپانی باله در سطح ملی گرفت. برای این منظور تعدادی از فعالین این رشته در ایران را برای گذراندن دوره‌های آموزش مدیریت فرهنگی یا بازدید از تالارهای اپرا به اروپا و آمریکا فرستاد و از تعدادی کارشناسان خارجی برای کمک به پایه‌ریزی باله و اپرای ملی ایران و گشایش تالار رودکی دعوت کرد. مادام نینت دو ولوآ – که بعدها مسبب پایه‌گذاری کمپانی‌های باله ملی در چند کشور دیگر خاورمیانه مثل ترکیه و مصر شد – به دعوت وزارت فرهنگ و هنر به ایران آمد. سر انجام در سال ۱۳۳۷، «سازمان باله ملی ایران» به وسیلهٔ نژاد احمدزاده بنیان گذاشته شد و یک دهه بعد به اپراخانه تازه تأسیس شده تهران، تالار رودکی، نقل مکان کرد و توانست در طول سال‌های بعد به یکی از معتبرترین و در سطح بین‌المللی شناخته شده‌ترین سازمان‌های هنری ایران تبدیل شود.

نینت دو ولوآ (نفر اول از سمت راست) در تهران. ۱۳۴۱

این سازمان در طول بیست و یک سال فعالیت خود و با حدود پنجاه رقصندهٔ عضو ثابت و رقصنده میهمان تا وقوع انقلاب ۱۳۵۷ آثار متعددی از رپرتوار کلاسیک و مدرن باله را بروی صحنه برد. صحنه تالار رودکی تهران، هم بجهت سطح بالای تولیدات و هم بخاطر امکانات ویژه تکنیکی صحنه، در تمام خاورمیانه جایگاه ویژه‌ای برای اجرای برنامه هنرمندان بین‌المللی باله و اپرا یافت. رودلف نوریف و مارگوت فونتین برای اجرای برنامه به ایران آمدند. بیرگیت کولبرگ، الوین ایلی، مارتا گراهام و موریس بژار آثار خود را در تالار رودکی بروی صحنه بردند و برای باله ملی ایران باله‌های اختصاصی تولید کردند.برگزاری جشنواره‌های مختلف مثل جشن هنر شیراز در خارج از پایتخت در طول دهه ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ هنر باله و رقص را به قشر وسیع تری از ایرانیان معرفی کرد. بیش از نیمی از رقصندگان و فعالین سازمان باله ملی ایران غیر ایرانی و از ملیت‌های مختلف بودند که به مرور زمان از کشورهای دیگر، بالاخص اروپائی، جذب این گروه شدند. در کنار فعالیت‌های تولیدی سازمان باله ملی ایران از اوان تأسیس هنرستان باله نیز راه‌اندازی شد تا به تربیت هنرمندان جوان ایرانی بپردازد. از سازمان باله ملی ایران مرتباً برای اجرای برنامه در مراسم رسمی دولت ایران و در حضور شخصیت‌های عالیرتبه مانند ملکه الیزابت انگلستان، ملک حسن مراکش، شارل دو گل رئیس‌جمهور فرانسه، یحیی خان رئیس‌جمهور پاکستان، ریچارد نیکسون رئیس‌جمهور آمریکا و… استفاده می‌شد.

رپرتوار

رپرتوار باله سازمان عمدتاً شامل آثار غربی باله مثل دریاچه قو، زیبای خفته، فندق شکن و ژیسل می‌شد ولی به مرور آثار جدیدی با الهام از تاریخ و فرهنگ ایران تولید شد مثل باله بیژن و منیژه (ساخته حسین دهلوی)،سیمرغ (ساخته لوریس چکناوریان)، افسانه آفرینش (ساخته ملیک اصلانیان)، شهرزاد (ساخته امین الله آندره حسین) و غیره.

سازمان باله ملی ایران به‌طور مداوم از استادان بنام باله و هنرمندان برجسته رقصپرداز از کشورهای مختلف برای کار و توسعه این هنر در ایران دعوت به عمل میآورد. ویلیام دالر که هم‌زمان با پایه‌گذاری باله ملی ایران به تهران دعوت شده بود، نخستین استاد باله‌ای بود که بر اساس روش آموزشی باله در غرب، تدریس و تربیت هنرجو را در ایران پایه‌ریزی کرد. بعد از او اساتید باله و رقصپردازانی که نینت دو ولوآ به ایران فرستاد مانند میرو زولان، ریچارد براون، رابرت دو وارن، آن هیتون، رابرت اورازگیلدیو و دیگران رپرتوار مفصلی برای سازمان باله ملی ایران ترتیب دادند.

رابرت دو وارن و هایده احمدزاده در حال گفتگو با پادشاه و فرح پهلوی. ۱۳۴۶

آمادگی جسمانی لازم برای باله

نکته مهمی که در این رقص خیلی حائز اهمیت است آمادگی بدنی بالای رقصنده یا همان بالرین است. میشه گفت بالرین ها تمرینات سختی در حد افراد ژیمناستیک کار دارند و بخش زیادی از تمرین های روزانه آنها در کلاس رقص به تمرینات بدنی و همچنین تمرینات تعادلی باله که برای ایستادن و چرخیدن روی نوک شست پا هست اختصاص دارد. روی هم رفته یکی از زیباترین رقص های دنیا همین رقص باله است و در نهایت باله نوعی ورزش محسوب میشود که با در کنار هم گذاشتن تکنیک ها حالت رقص به خودش می گیرد.

وضعیت بدن، تنظیم وزن بدن، اقتدار، تعادل، حس و انعطاف پذیری از خصوصیت های این رشته است. برای انجام این ورزش کلیه اندام بدن درگیر می شود. تمرکز مهم ترین مستلزم به کار بستن تمرینات و تکنیک ها در رقص باله است. برای ارتقای سبک های این رشته معمولاً ترکیبی از حرکات، روش ها و تمرینات سنتی و بومی کشورهای گوناگون با یکدیگر جا به جا یا ادغام و ترکیب می گردند. سبک ها گوناگون و زیاد بودن فوت و فن و روش های این ورزش سبب شده سبک های مختلفی از باله ایجاد شود. بروز سبک های گوناگون، مرحله ها و مراتب این رشته را بوجود آورده است. بگونه ای که برای تعیین سطح فعالیت هر ورزشکار آزمونها و امتحان هایی در نظر گرفته می شود .

برخی از تمرینات آمادگی جسمانی مورد نیاز باله

مراحل باله

سازمان هایی که  مسئولیت آموزش رقص باله را بر عهده دارند با توجه به شرایط آزمون هایی را برگزار کرده. رقصندگان طبق سطح قبولی آموزش خود را شروع کرده و پس از گذراندن مراحل قبلی وارد مرحله بالاتر می شوند.

مراحل رقص باله به ۳ دسته تقسیم می شود : 1-پیش مقدماتی 2– مقدماتی 3 – مراحل یک تا هشت

در هر مرحله رقصندگان پس از آموزش و انجام تمرینات لازم در حضور مربیان تکنیک های خواسته شده را اجرا می کنند. در صورت تایید به مرحله بعدی می روند و در غیر این صورت این مرحله را با تمرین های بیشتر تکرار می کند. پس از آن به مرحله راه پیدا می کند. این رشته در دوره های 1-سنی کودکان 2– نوجوانان 3– جوانان و بزرگسالان با تمرینات و آمورش های خاص خود انجام می شود.

مزایای باله

رقص باله به تمرکز و نظم مخصوص نیاز دارد و باید افراد به خاطر کار گروهی هماهنگی و وحدت ویژه ای داشته باشند و در کارهای گروهی تعامل و مشارکت خوبی را از خود نشان دهند. علاوه بر این باعث تقویت قدرت ماهیچه ها می شود. این رقص باعث هماهنگی و یکنواختی اندام های بدن و تناسب اندام می شود. از آنجایی که این رقص به هماهنگی و تمرکز و دقت بالایی نیاز دارد باعث آرامش و کاهش اضطراب و نگرانی در فرد می شود و برای درمان بیماری های استخوانی – مفصلی و ستون فقرات موثر است. این رقص در سلامت ذهن و روح و افزایش اعتماد به نفس و روحیه تعامل با دیگران هم موثر است.

تغییرات باله

این رقص در طول زمان با تغییرات بسیاری همراه شد. به گونه‌ ای که پس از مدتی این رقص با آهنگ همسو گردید. بالرین حرکات خود را با ریتم آهنگ رقص باله انجام داد. از سویی دیگر بسیاری از رقصنده‌ های این رشته برای جذابتر شدن حرکات خود به سراغ لوازم گوناگونی چون شمشیر هم رفتند. گاه نیز تلاش کردند حرکات سنتی و بومی کشور خود را به آن اضافه کند. این روند تغییرات به مرور زمان سبب شد این رقص در بسیاری از کشورهای گوناگون دنیا گسترش پیدا کند. افراد بسیاری به سراغ آموزش این رقص می روند.

این مسیر به گونه‌ای پیش رفت که در بسیاری از کشورها، یک سازمانی با عنوان سازمان ملی باله تاسیس شد. این سازمان تلاش کرد تا استعدادها را جذب خود کند. همچنین تلاش کرد تا در مسیر آموزش باله کودکان و نوجوانان قدم بردارد. سه مرکز بسیار مهم در دنیا هستند که جزو معتبرترین مراکز این رقص محسوب می‌شوند و همواره نمایش‌هایی که اجرا میکنند. مخاطب بسیاری را جذب کرده و شور و هیجان ویژه‌ای را به همراه می‌آورد. این مراکز عبارتند از:

1-مرکز باله ملی فرانسه

2-بولشوی در روسیه

3-مرکز باله ملی انگلستان

لباس باله

لباس رقص باله یک زمینه بسیار تخصصی است. این لباس باید منعکس‌ کننده مفهوم کلی رقص، حرکت بدن، اهداف این رقص به‌ عنوان یک اثر خاص و دلایل استفاده از پارچه‌ های مختلف باشد. همگی این موارد باید مورد توجه قرار گیرند. لباس‌ های رقص باله ممکن است اقتباسی از لباس روزمره باشد. یا همان‌طور که در رقص‌هایی مانند دریاچه قو یا زیبای خاموش موجود است. از سنت یا الزامات تکنیک مخصوص رقص پیروی کند.

لباس باله کوتاه امروزی
لباس بلند باله کلاسیک(سلطنتی)

در طراحی همچنین باید حداکثر آزادی عمل در نظر گرفته شود. در هنگام طراحی باید مراقب بود تا مبادا صدمه‌ ای به بالرین وارد شود. (به‌خصوص در اطراف کمر باید دقت کافی را مبذول کرد. چون جایی است که باید از بالرین پشتیبانی کند.) بدنه‌ های نامناسب یا گشاد هم ممکن است هنگام حرکت بلغزند. لباس بالرین‌ها قرن‌ها مخاطبان را مجذوب خود کرده‌اند. در اوایل دهه ۱۷۰۰، ماری کامارگو، بالرین فرانسوی، اولین کسی بود که دامن خود را کوتاه کرد. این کار را کرد تا به او اجازه دهد در حین رقص، آزادتر حرکت کند. یک قرن بعد Marie Taglioni، مشهورترین رقصنده آن دوران، نخستین نمونه اولیه لباس باله را ایجاد کرد. طراحی او شامل دامنی بود که مچ پاهای او را نشان می‌داد تا بتواند جزییات کار خود را به نمایش بگذارد. این‌گونه بود که لباس مخصوص باله‌ی امروزی به دنیا آمد.

انواع کفش باله

کفش باله به دو دسته تقسیم میشود:1-کفش فلت و ابتدایی 2- کفش پوینت و حرفه ای

1-کفش فلت:طراحی این کفش باله به گونه ای خاص و متفاوت است. به طوری که این کفش ها کاملا به پا میچسبد. تا رقاصان باله در هنگام چرخش در آن کاملا راحت باشند. سبک بودن کفش های باله باعث می شود بالرین ها به هنگام رقص در آن راحت باشند. کیفیت و دوام این نوع از کفش های باله بالا می باشد. در طولانی مدت می توان از این کفش باله استفاده نمود. دوخت این کفش ها بسیار تمیز و دارای طراحی ساده و زیبایی هستند. این مدل از کفش باله در رنگ بندی ها و سایز های مختلفی تولید می شوند. کفش ها به راحتی با لباس باله رقاصان باله ست می شوند.هنرجویا این رشته در سال های اول شروع کار خود از این کفش ها استفاده میکنند تا مچ پای خود را آماده کنند برای کفش حرفه ای تا بتوانند در آن زمان از آسیب به پا جلوگیری کنند و در غیر این صورت اگر کسی به سرعت سراغ کفش های پوینت برود مچ پای وی آسیب دیده و دیگر ممکن است نتواند رقصنده خوبی باشد

2- کفش پوینت و حرفه ای:این نوع کفشهای بلوکی به بالرین اجازه می دهند که با ایستادن روی نوک پنجه های پا برقصند. هیچ قانونی وجود ندارد که بگوید شما نمی توانید از این کفشها بخرید و با آنها برقصید. اما  ایستادن و رقصیدن روی کفشهای پوینت، به سادگی به این معنی نیست که کفش را بپوشید و انتظار داشته باشید خودش همه کارها را انجام دهد.

رقصیدن با کفش پوینت، بسیار سخت و تکنیکی است و مستلزم قدرت بالایی است و دستیابی به این توانایی، معمولاً سالها طول می کشد. اما افرادی وجود دارند که فکر می کنند پوشیدن کفش باله به تنهایی، آنها را به طرز جادویی تبدیل به یک بالرین ماهر می کند. بله ما افراد کوته فکری را در اطراف خود دیده ایم که سعی در انجام این کار داشته اند. گفتن این حرف بسیار سخت است اما این طرز فکر واقعاً حماقت مطلق است. به یاد داشته باشید که استفاده از کفش های پوینت در رقص باله، احتمال آسیب به پا و کمر شما را بسیار زیاد می کند. شما قادر به درست رقصیدن در این کفشها نخواهید بود و بنابراین، ممکن است هیچ چیز طبق تصورات شما پیش نرود و این برای شما به طور مضحکانه ای دردناک خواهد بود و به نظر می رسد که شما به هشدار بیشتری نیاز دارید، شما ممکن است با آسیب غیر قابل جبران به بدن خود، شانس یک رقصنده ی خوب بودن در آینده را از دست بدهید.

کسی که به رقص باله علاقه ی واقعی دارد، تا زمانی که آموزش کامل ندیده، هرگز به ایستادن روی کفش پوینت فکر نمی کند. بنابراین، در حال حاضر، فقط یک جفت کفش معمولی باله، باعث می شود که شما احساس فوق العاده ای داشته باشید و به رقص شما کمک زیادی خواهد کرد.

کفش فلت و ابتدایی که در رنگ های مشکی،قرمز،صورتی،کرم و سفید و همچنین در جنس های چرم و نخ و سایز های مختلف تولید می شود
کفش پوینت و حرفه ای در سایز های مختلف که برند های اصلی و معتبر آن برند های گریشکو  فرانسوی و سانشا چینی هستند و در دو رنگ اصلی صورتی و طلایی تولید میشوند اما برخی از شرکت های دیگر که کیفیت پایین تری دارند رنگ های فانتزی نیز تولید میکنند

باله برای چه گروه سنی است؟

رده‌های سنی در فهرست درجه‌بندی حرفه‌ای این ورزش برای کودکان، نوجوانان، جوانان و بزرگسالان تمرینات و تکنیک‌های خاصی در نظر گرفته شده است. ورزشکاران رده‌های سنی باید شرایط لازم برای حضور در هر مرحله را داشته باشند. چنانچه ورزشکاری نتواند در آزمون نهایی مرحله قبول شود، بنا به تشخیص مربی تمرینات بیشتر و مناسب‌تری برای او در نظر گرفته می‌شود تا بتواند به مرحله بالاتر برود.  متد اصلی از مهمترین و معروف‌ترین سبک‌های این رشته می‌توان به سبک‌های ایتالیایی، فرانسوی، روسی و دانمارکی اشاره کرد.

آموزش باله به کودکان و فواید آن

با توجه به هماهنگ، موزون و ریتم‌ دار بودن تمرینات این رشته، کودکان نسبت به انجام این ورزش سخت‌گیر نیستند. کودکان به راحتی به رقص باله ترغیب می‌شوند. افزایش قدرت، تناسب اندام و انعطاف‌پذیری از مزایای انجام این ورزش برای کودکان هست.  رقص باله به دقت و تمرکز نیاز دارد. این رقص در تقویت ذهن و افزایش انگیزه کودکان بسیار موثر است. به ویژه برای کودکانی که دارای عارضه بیش‌فعالی یا پراکندگی حواس هستند.

با انجام تمرینات این رشته، کودکان جهت‌ های چهارگانه را یاد می گیرند. همچنین چگونگی منظم و هماهنگ راه رفتن و دنبال کردن هدف را نیز یاد می‌ گیرند. کودکان چهار سال به بالا می‌ توانند تمرینات این رشته را شروع کنند. تمرینات این رشته کمک موثری به رشد بدن می‌کند. با انجام آن کودکان به رعایت نظم و هدف‌گذاری تشویق و ترغیب می‌شوند. تمرینات این رشته باعث افزایش اعتماد به نفس، نظم، وقار، متانت و مهارت ورزشکاران می شه.از دیگر فواید این رشته می توان به موارد:1-تقویت ذهن 2- حفظ تعادل 3-افزایش روحیه تعامل و ارتباط با دیگران 4-توجه و تمرکز5-افزایش اعتماد به نفس اشاره کرد

آموزش باله به بزرگسالان و فواید آن

یکی از خوبی های رقص باله این است که شما در بزرگسالی نیز می توانید آن را شروع کنید. باله هنر حفظ تعادل و تمرکز است. باله یوگا، یکی از گرایش هایی است که روزانه 15 دقیقه انجام دادن آن به داشتن روحیه آرام و مدیت کردن بدن بسیار کمک می‌کند. ما دوره‌های مخصوص کلاس آموزش باله برای بزرگسالان را از حرکات مبتدی و پایه شروع می کنیم. به مرور، بدن شما به انعطاف مناسب خواهد رسید و تناسب اندامی بهتری نیز خواهید داشت. از طرفی برای درمان بیماری‌های استخوانی نیز، رقص باله تجویز می‌شود. حرکات و تمرین‌های بالرین یا رقصنده، بر روی بهبود وضعیت مفصل ها و ستون فقرات تاثیرگذار است. معلوم است که بزرگسالان نیز به آموزش رقص باله روی خواهند آورد، به چند دلیل: 1- باله هم رقص است و هم هنر، شما در طول تمرین‌ها متوجه آرامش روحی متاثر از این نوع رقص خواهید شد. 2- کاهش سطح استرس و اضطراب 3- انعطاف پذیری و تناسب اندام را بهتر می‌کند، مسئله‌ای که امروزه برای بسیاری از خانم‌ها و آقایان مهم است.  4- باله، تمام بخش‌ها و ماهیچه‌های بدن را درگیر می‌کند و این عالی است.

حرکات اصلی

5 پوزیشن اصلی باله که دیگر حرکات با استفاده از این پوزیشن ها تشکیل میشوند

مطالب مرتبط